Acta Scientiarum Polonorum
Silvarum Colendarum Ratio et Industria Lignaria

Wstęp. Praca poświęcona jest ocenie stanu zagrożenia związanego z występowaniem drzew przydrożnych rosnących w skrajni drogi wojewódzkiej nr 387, na odcinku przebiegającym przez Park Narodowy Gór Stołowych (PNGS).

Materiał i metody. Badania prowadzono na odcinku drogi o łącznej długości 17,7 km, od Radkowa (pikietaż 14+800) do Kudowy-Zdroju (pikietaż 32+500). Wykonano inwentaryzację terenową, podczas której oceniano drzewa przydrożne, biorąc pod uwagę takie symptomy złego stanu zdrowotnego drzewa, jak: obecność obumierających i obumarłych gałęzi w koronie drzew, co mogło skutkować ich odłamaniem, występowanie spróchniałych fragmentów w konstrukcji pnia oraz objawy rozkładu systemu korzeniowego. W celu zdiagnozowania stopnia zagrożenia, które mogą stanowić inwentaryzowane drzewa przydrożne, zastosowano pięciostopniową skalę oceny. Przeanalizowano także dokumentację urzędową związaną z oceną stanu drzew przydrożnych oraz stwarzanym przez nie zagrożeniem w latach minionych, w okresie od 2018 r. do 2022 r. Podstawę tej analizy stanowiły wnioski o pozwolenie na wycinkę drzew udostępnione przez zarządcę drogi – Dolnośląską Służbę Dróg i Kolei we Wrocławiu.

Wyniki. Zinwentaryzowana w 2022 r. liczba problematycznych drzew na badanym odcinku drogi nr 387 wyniosła 91 sztuk, co stanowiło ok. 12% wszystkich drzew (750 szt.) rosnących w pasie ww. drogi, w tym głównie z gatunku klon zwyczajny, klon jawor i jesion wyniosły. Blisko połowa drzew wykazujących symptomy mogące generować problemy dla uczestników ruchu na drodze uzyskała oceny 3, 4 lub 5, oznaczające największe zagrożenie, w tym wskazano 29 drzew całkowicie obumarłych, a w sumie 47 nadających się do usunięcia. Z dokumentacji Dolnośląskiej Służby Dróg i Kolei we Wrocławiu wynikało, że wśród 170 drzew zagrażających bezpieczeństwu uczestników ruchu drogowego wnioskowanych do usunięcia w latach 2018–2022 dominowały drzewa dwóch gatunków: klon zwyczajny (55%) oraz jesion wyniosły (42%).

Wnioski. Główną przyczyną zagrożenia były gałęzie i konary znajdujące się bezpośrednio nad drogą oraz drzewa martwe. Obumieranie drzew w większości przypadków miało związek z uszkodzeniami mechanicznymi pni spowodowanymi przez pojazdy, czego przyczyną był okresowo intensywny ruch samochodowy i turystyczny. Drzewa obumarłe i obumierające należy wyciąć. Nowe nasadzenia w pasie drogi można rozważyć ewentualnie wraz z zaprojektowaniem inżynieryjnych sposobów ich ochrony (np. odpowiednie bariery ochronne) lub wykonaniem specjalnego projektu godzącego nasadzenia z możliwością parkowania samochodów. Należy rozpatrzeć możliwość odsunięcia nowo sadzonych drzew od krawędzi jezdni, najlepiej za zewnętrzną skarpą rowu przydrożnego. Ochronie terenu w pasie drogowym sprzyja ograniczenie ruchu samochodowego na terenie PNGS i rozbudowa transportu publicznego w celach turystycznych.