Acta Scientiarum Polonorum
Silvarum Colendarum Ratio et Industria Lignaria

Do badań wybrano populacje patogena o znanej agresywności w stosunku do sadzonek sosnowych (Cieślak i in., 2011). W doświadczeniu wykorzystano 19 izolatów reprezentujących różne genotypy H. annosum pochodzące z dwóch 45-letnich drzewostanów sosnowych oraz z 12-letnich sosen i buków rosnących w gniazdach zlokalizowanych w drzewostanie 33-letnim. Wszystkie drzewostany w Nadleśnictwie Człopa rosły na gruntach porolnych. Identyfikację grzybów przeprowadzono dzięki testom genetycznej zgodności grzybni, a rozróżnienie genotypów – testami somatycznej kompatybilności. Podobieństwo genetyczne populacji patogena określono we wcześniejszych badaniach za pomocą reakcji PCR (Cieślak i in., 2011). Inokulum były kołki drewniane o długości 5 cm i średnicy 1 cm przerośnięte przez grzybnię patogena. Inokulum wprowadzano w dziury wywiercone wiertłem w korzeniach pniaków w odległości 50 cm od karpy. Miejsce wprowadzenia zaklejano sztuczną korą, a korzenie przykrywano glebą. Kontrolę tworzyły korzenie inokulowane sterylnymi kołkami drewna. Po 12 miesiącach korzenie odkopywano i pozyskiwano, odcinając w odległości 50 cm w każdą stronę od miejsca inokulacji. Po rozłupaniu korzeni analizowano długość strefy przebarwienia spowodowaną przez rozwijającą się grzybnię H. annosusm. Dodatkowo wykonano izolację z miejsc przebarwionych dla potwierdzenia obecności grzybni patogena. Grzybnia zasiedliła drewno i spowodowała jego przebarwienie od 8,10 cm (genotyp BCZ1) do 43,27 cm (izolat BCZ3). Drewno korzeni zostało przerośnięte najsilniej przez izolaty pochodzące z powierzchni A: o 17% silniej niż z powierzchni B i 3% z powierzchni C. Analiza zdolności przerastania drewna korzeni pniakowych przez genotypy patogena w zależności od pochodzenia wykazała, że genotypy pochodzące z pniaków przerastały drewno korzeni nieco silniej niż pochodzące z drzew, ale różnica nie była statystycznie istotna (p > 0,05). Nie było także różnic pomiędzy genotypami pozyskanymi z sosen i buków. Izolaty wykazujące największe tempo wzrostu w martwym drewnie charakteryzowały się we wcześniejszych badaniach najsilniejszą agresywnością. W populacji patogena występuje zróżnicowanie cech poszczególnych genotypów warunkujące tempo ich rozprzestrzeniania w środowisku oraz dynamikę procesu chorobowego. Zróżnicowanie tych cech w populacji patogena wpływa na nierównomierność porażenia i tempo rozwoju choroby w poszczególnych drzewostanach. Genotypy o wysokim potencjale patogeniczności wykazują także wysoki poziom właściwości saprotroficznych. Wydaje się, że najbardziej agresywne genotypy patogena wykazują największe tempo kolonizacji drzewostanu.