Acta Scientiarum Polonorum
Silvarum Colendarum Ratio et Industria Lignaria

ISSN:1644-0722, e-ISSN:2450-7997

Acta Scientiarum Polonorum Logo
English     Język polski
Artykuły
Punktacja czasopisma
Bazy indeksujące:
Creative Commons licence CC BY-NC (Attribution-NonCommercial)
Issue 12 (4) 2013 strony: 5-22

Władysław Danielewicz, Blanka Wiatrowska

Poznań University of Life Science

Prunus virginiana L. (Rosaceae) na stanowiskach synantropijnych w Polsce

słowa kluczowe: Prunus virginiana, Rosaceae, czeremcha wirginijska, antropofity, gatunki obce, Polska
streszczenie:

Do pospolitych i najbardziej znanych inwazyjnych roślin drzewiastych obcego pochodzenia w środkowej Europie należy czeremcha amerykańska (Prunus serotina Ehrh.). Problematyce jej występowania, uwarunkowań, przebiegu i skutków ekspansji poświęcono już wiele uwagi w badaniach naukowych. Mało natomiast wiadomo o zadomowieniu innego północnoamerykańskiego przedstawiciela rodzaju Prunus z podrodzaju Padus – czeremchy wirginijskiej (P. virginiana L.). Znaczne podobieństwo morfologiczne wymienionego taksonu do P. padus L. jest przyczyną dość dużych trudności z jego identyfikacją. Niełatwo go odróżnić od wspomnianego, pokrewnego gatunku rodzimego, częstego w lasach i zaroślach mezofilnych na terenie centralnej Europy. Dlatego P. virginiana zwykle jest niezauważana, a w konsekwencji rzadko uwzględniana w opracowaniach florystycznych. W polskich zbiorach zielnikowych też jest reprezentowana skromnie, przeważanie w postaci okazów zbieranych w parkach, ogrodach i kolekcjach dendrologicznych. Na podstawie danych pochodzących z różnych źródeł – w większości zgromadzonych przez autorów w czasie wyjazdów terenowych, uzupełnionych informacjami z literatury i notatkami niepublikowanymi uzyskanymi od różnych osób – podsumowano wiadomości na temat rozmieszczenia wtórnych stanowisk P. virginiana w Polsce. Przedstawiono wykaz obejmujący 28 takich miejsc oraz mapę, na której zaznaczono ich lokalizację. Najwięcej stanowisk podano z terenu środkowej Wielkopolski, rejonu Torunia i Bydgoszczy oraz Dolnego Śląska. Omawiany gatunek najczęściej był obserwowany w środowisku leśnym, na eutroficznych oraz mezotroficznych siedliskach lasów liściastych, w strefie występowania zarośli krzewiastych na obrzeżach zwartych drzewostanów. Znajdowano go także w podszycie lasów liściastych i borów sosnowych oraz w zaroślach śródpolnych. Ustalono, że w Polsce nie tylko jest zadomowiony w pełni na siedliskach półnaturalnych, lecz wkracza do fitocenoz leśnych o charakterze naturalnym. Obecnie można stwierdzić, że na ogół powoduje jedynie wzbogacenie ich składu florystycznego, a czasami przejawia zdolność do wypierania i zastępowania gatunków rodzimych. Celem zwrócenia uwagi na możliwość występowania P. virginiana na innych, nierozpoznanych jeszcze stanowiskach synantropijnych zamieszczono spostrzeżenia dotyczące cech morfologicznych i właściwości fenologicznych, pozwalających na dostrzeganie tego taksonu w warunkach terenowych. W Polsce na ogół jest on krzewem osiągającym wysokość do 5 m i wytwarzającym liczne odrosty korzeniowe. W odróżnieniu od P. padus i P. serotina, pędy zimowe ma brunatnoszare, bez połysku. Pąki są najszersze w połowie ich długości. W dolnej części okrywają je liczne jasnobrązowe i matowe łuski. Powierzchnia blaszek liściowych jest gładka lub nieznacznie pomarszczona, a ich brzeg wyróżnia się drobnym i ostrym piłkowaniem. Kwiatostany rozwijają się później niż u P. padus, a wcześniej niż u P. serotina. Wśród porównywanych gatunków, P. virginiana odznacza się: najmniejszymi kwiatami, nagim dnem kwiatowym i najkrócej utrzymującymi się pozostałościami okwiatu na dojrzewających owocach. Wspólną cechą taksonów północnoamerykańskich jest gładki endokarp, który jest wyraźnie bruzdowany u gatunku europejskiego.

 

pub/.pdf Pełen tekst dostępny w języku angielskim w formacie Adobe Acrobat:
http://www.forestry.actapol.net/pub/1_4_2013.pdf

For citation:

MLA Danielewicz, Władysław, and Blanka Wiatrowska. "Prunus virginiana L. (Rosaceae) on synanthropic sites in Poland." Acta Sci.Pol. Silv. 12.4 (2013): .
APA Danielewicz W., Wiatrowska B. (2013). Prunus virginiana L. (Rosaceae) on synanthropic sites in Poland. Acta Sci.Pol. Silv. 12 (4),
ISO 690 DANIELEWICZ, Władysław, WIATROWSKA, Blanka. Prunus virginiana L. (Rosaceae) on synanthropic sites in Poland. Acta Sci.Pol. Silv., 2013, 12.4: .
Abstract in english:
https://www.forestry.actapol.net/volume12/issue4/abstract-1.html